Μια υπερπόντια λεωφόρος- 10.000 μιλίων! – συνδέει, εδώ και δεκαέξη μήνες, την Αυστραλία με την Ελλάδα. Μακρύς ο δρόμος. Το ταξίδι κρατάει περίπου 27 ημέρες, από τις οποίες τέσσερις καλύπτονται με την παραμονή του πλοίου σε λιμάνια. Χρειάσθηκε επιμονή και σύστημα, ρωμέϊκο πείσμα και χιώτικη εφευρετικότητα, για να πάρη αυτή η νέα “Ελληνική υπερωκεάνεια γραμμή την μορφή οργανικής αρτηρίας ανάμεσα στην Πέμπτη Ηπειρο και την πύλη της Ευρώπης, τον Πειραιά. Πολλές και μεθοδικά οργανωμένες οι αντιδράσεις για να μη στεριώση ο καινούργιος ελληνοαυστραλιανός δεσμός. Η «κόνφερενς» των ξένων υπερωκεανείων της γραμμής Αυστραλίας, με άξονα τις αγγλικές εταιρείες, συνεχίζει τον πόλεμο κατά της ελληνικής σημαίας, χρησιμοποιώντας κάθε θεμιτό και αθέμιτο μέσο, ώστε να στερήση από το ελληνικό ύπερωκεάνειο το «οξυγόνο, δηλαδή τους επιβάτες. Φυσικά, πρόβλημα δεν υπάρχει κατά την μία φάση του διμήνου κυκλικού ταξιδιού Ελλάδος-Αύστραλίας, Το υπερωκεάνειο «Πατρίς» είναι βασικά μεταναστευτικό, αποπλέοντας από τον Πειραιά, αλλά είναι δίκαιο να αναφερθή ότι έχει δημιουργηθη μια νέα εποχή όσον αφορά την μετακίνησι των «νεοαυστραλών». Οι σημερινές συνθήκες δεν έχουν καμμιά σχέση με το παρελθόν. Είναι συνθήκες του 1961. Είχαμε την ευκαιρία να ζήσουμε επάνω στο Ελληνικό υπερωκεάνειο μία ολόκληρη εβδομάδα, από το “Αντεν στον Πειραιά, με 24ωρη τουριστική παρέκκλισι προς το Κάιρο. Η δεύτερη φάση του δρομολογίου, από την Αυστραλία στην Ελλάδα, βρίσκεται στους αντίποδες της πρώτης από την πλευρά των επιβατών.
Το ανθρώπινο υλικό που συγκροτεί μια πλωτή κοινότητα χιλίων ανθρώπων είναι εντελώς διαφορετικό. Εκεί όπου επί ένα σχεδόν μήνα έζησαν οι μετανάστες το μεταβατικό στάδιο, με τις ανησυχίες και τα βασανιστικά ερωτηματικά για την καινούργια ζωή σ’ ένα κόσμο άγνωστο και τόσο μακρυνό, κινούνται και διασκεδάζουν τώρα άνθρωποι με άλλες προοπτικές. Δεν λείπουν, βέβαια μερικές σκιές. Οι απροσάρμοστοι στην κάθε άλλο παρά εύκολη ζωή της Αυστραλίας και οπωσδήποτε μακρυά από την ελληνική νοοτροπία. Αλλά μοιάζουν σαν τα άχυρα μέσα στη δίνη των χιλίων επιβατών που τρέχουν προς την αλλαγή, είτε με μια παρατεταμένη επίσκεψη στην Ευρώπη, είτε με την καρδιά τους γυρισμένη προς τον ελληνικό μαγνήτη της Πατρίδας.
Ωστόσο αυτό το πρόσφατο δρομολόγιο του «Πατρίς» έχει κάποια ξεχωριστή σημασία. Για πρώτη φορά απεβιβάσθησαν στον Πειραιά 950 επιβάτες από την Αυστραλία δεδομένου ότι πολύ λίγοι επεβιβάσθησαν στο “Αντεν και στο Πόρτ-Σάιντ, ακριβώς επειδή το πλοίο ερχόταν σχεδόν πλήρες από την Πέμπτη Ήπειρο. Δεν είναι μονάχα ο μεγάλος αριθμός των επιβατών που έχει σημασία, (Και για το προσεχές ταξίδι του το ελληνικό υπερωκεάνειο είναι «φούλ-μπούκ»). Εκείνο που πρέπει να υπογραμμισθη αφορά το ότι 620 ήσαν Αυστραλοί, όχι ελληνικής καταγωγής. Οι αριθμοί μιλούν τη δική τους γλώσσα. Είναι φανερό πως το σκάφος έχει αγαπηθή από τους Αυστραλούς, Σημαντική, οπωσδήποτε, κατάκτησι σ’ ένα ναυτιλιακό πεδίο, όπου ο ανταγωγισμός των ξένων συμφερόντων είναι οργανωμένος και οξύτατος. “Ετσι ύστερα από οκτώ κυκλικά ταξίδια (έξη το 1960 και δύο εφέτος) το ελληνικό πλοίο απεδείχθη σκληρό καρύδι. Το σύνθημα της προσπαθείας, που έχει ρίψει το «Πατρίς», είναι: «Η Ευρώπη αρχίζει στην Ελλάδα. Αλλά οι 620 Αυστραλοί επιβάτες που δεν έχουν δεσμούς αίματος με την Ελλάδα και καλύπτουν μια μεγάλη κλίμακα ηλικίας, οικονομικών δυνατοτήτων και κοινωνικής θέσεως προσθέτουν ένα πολύ σημαντικό ειδικό βάρος. Χαρακτηριστικά ένας από αυτούς έδωσε με μια απλή φράσι, κατά την τελευταία αποχαιρετιστήρια βραδυά, την εντύπωσί του: «Η Ελλάδα, για μάς τους Αυστραλούς, αρχίζει έπάνω στο «Πατρίς».
Μετά την άφιξη του υπερωκεανείου στον Πειραιά, οι άνθρωποι του σκορπίζουν. Οι “Ελληνες θα τραβήξουν για τις «εστίες τους. Και ο καθένας απ’ τούς Ελληνοαυστραλούς έχει να κάνω ένα δεύτερο ταξίδι. Θα επισκεφθή συγγενείς και φίλους και σε διάφορα σημεία της Ελλάδος, ή δε παραμονή του, κατά κανόνα, θα είναι πολύμηνη. Και οι ξένοι; 400 απ’ αυτούς έπειτ’ άπό παραμονή μιάς ή δύο ημερών στην Ελλάδα, παίρνουν τον δρόμο σιδηροδρομικώς για την Εύρώπη, κυρίως την Αγγλία, μέσω Πατρών και Μπρίντιζι με το φέρρυ – μπότ. Καμμιά σαρανταριά, επί πλέον, θα ταξιδεύσουν μεμονωμένα προς την Ευρώπη, οι δε υπόλοιποι θα παραμείνουν για αρκετές εβδομάδες στην Ελλάδα. Είναι φανερό ότι στον έλληνικό δρόμο, που οδηγεί απ’ την Αυστραλία στην Ευρώπη, κινούνται άνθρωποι της Πέμπτης Ηπείρου με πολυποικίλους προσανατολισμούς. Και το γεγονός είναι ενθαρρυντικό, γιατί αποδεικνύει ότι οι ρίζες της υπερωκεάνειας αυτής γραμμής απλώνονται σε διάφορα επίπεδα, παίρνουν κοσμοπολιτικό χαρακτήρα, Το ταξίδι από την Αυστραλία στην Ελλάδα μπορεί να χωριαθή σε τέσσερα μέρη, που παρουσιάζουν χρονικές και γεωγραφικές ακόμη και ζωηρές κλιματολογικές διαφορές. Το πρώτο (κάπου ένα οκταήμερο) καλύπτει την μεταξύ Σύδνεϋ. Μελβούρνης Φρήμαντλ διαδρομή. Ακολουθεί ένα 12ήμερο στον ωκεανό! Το τρίτο στάδιο αρχίζει με την προσέγγιση στο “Αντεν και τη ομαδική έξοδο των επιβατών που γυρίζουν ύστερα από μερικές ώρες στο σκάφος με φωνακλάδικα… τρόπαια, εκατοντάδες τρανζίστορς! “Ύστερα από 4-5 ημέρες το πλοίο φθάνει και περνά την διώρυγα του Σουέζ. “Οσο το υπερωκεάνειο είναι εντεταγμένο στη νηοπομπή, ακολουθώντας τον δρόμο του Λισσέψ, όλοι σχεδόν οι επιβάτες του κάνουν μια ημερήσια επίσκεψη στο Κάϊρο, με αναχώρησι απ’ το Πόρτ Τεουφίκ του κόλπου του Σουέζ πολύ πρωί και με συνάντηση του πλοίου, αργά το βράδυ στο Πόρτ Σάιντ. Οι τελευταίες 36 ώρες, ώς τον Πειραιά, περνούν γρήγορα με τις προετοιμασίες και με τα μεγάφωνα εν δράσει. Ετσι συμπληρώνεται το ταξίδι των 10.000 μιλίων (για την ακρίβεια 9.149), ένα ταξίδι τεσσάρων ήπείρων..
“Οταν σκεφθή κανείς τον άγριο πόλεμο που έχουν εξαπολύσει κατά του ελληνικού υπερωκεανείου οι ξένες εταιρείες της εκόνφερενς» (ή αντίδρασις έφθασε στο ζενίθ μετά την εξαγγελία της προσεχούς δρομολογήσεως στην γραμμή Σαουθάμπτον – Αυστραλίας ενός νέου πλοίου της ίδιας πλοιοκτησίας Χανδρή) δεν είναι δυνατόν παρά να δημιουργηθή ένα ερωτηματικό – όσον αφορά την προτίμηση των Αυστραλών ταξιδιωτών για το «Πατρίς». Παρ’ όλο που μιά – ομάδα επάνω στο πλοίο δεν μπορεί να αντισταθμίση το υπερ Πόντιο ταξίδι των 27 ημερών, η απάντηση μπορεί να δοθή με σιγουριά. Είναι ένα υπερωκεάνειο με εντελώς δική του προσωπικότητα.
Η προσωπικότητα αυτή είναι ένα κράμα στοιχείων. Κατ’ αρχήν επικρατεί… δημοκρατία. Το πλοίο είναι ελεύθερο πεδίο για τον κάθε επιβάτη. Φραγμοί θέσεων δεν υπάρχουν. Πουθενά δεν θα ειδής ότι αυτό το διαμέρισμα, αυτή τραπεζαρία ή εκείνο το σαλόνι ανήκει σε μια κατηγορία επιβατών. Η καθιέρωση της μιάς θέσεως άγγιξε τον σφυγμό της δημοκρατικότητας και της απλότητας των Αυστραλών. Αύτη ή εξίσωσι των επιβατών δημιουργεί κλίμα εγκαρδιότητας, φιλίας, ζεστής ατμοσφαίρας, μιας πλωτής πολιτείας χωρίς σύνορα ανάμεσα στις θέσεις, τούς κοινόχρηστους χώρους και τα καταστρώματα. Πρέπει επίσης να προστεθούν το απίθανης ποικιλίας και αμείωτου κεφιού ψυχαγωγικό πρόγραμμα, ή ώργανωμένη στην εντέλεια ελληνική φιλοξενία, η αδιάκοπη επικοινωνία του πλοιάρχου και των αξιωματικών με τον κόσμο των επιβατών. Η κουζίνα – και οι Αυστραλοί έχουν με το παραπάνω γερά και απαιτητικά στομάχια – αντιπροσωπεύει ένα απ’ τα ατού του πλοίου. Έτσι ο αρχιμάγειρος, αθέατος σ’ όλο το ταξίδι, συναγωνίζεται τούς άστέρες του κινηματογράφου κατα το αποχαιρετιστήριο κοκτέιλ, καθώς καμαρώνει τα τελευταία κατορθώματά του. Μια τεράστια τούρτα, όπου ο Παρθενών βρίσκεται σε απόσταση ενός μέτρου από την περίφημη γέφυρα του Σύδνεϋ! Ο πλοίαρχος κ. Ζ. Ξένιος, που παραδίδει τώρα την διακυβέρνηση του «Πατρίς» στον ύπαρχο κ. Λαμπρινόπουλο, για να αναλάβη την πλοιαρχία του νέου ελληνικού υπερωκεανείου, του νεότευκτου «Βρεττάνη» στην γραμμή Ευρώπης – Αυστραλίας, αποδείχθηκε πραγματικός μαέστρος σε αυτή την συμφωνία της ελληνοαυστραλιανής εγκαρδιότητας. Αλλά και ο υποπλοίαρχος κ. Οικιάδης και οι όλοι οι άλλοι αξιωματικοί και φυσικά και ολόκληρο το πλήρωμα παίζουν στην εντέλεια τον φυσικό, άλλωστε, στο φιλόξενο Ελληνα ρόλο τους. Μια πλωτή – πρεσβεία που αναλαμβάνει αυτούς τους 600 ξένους επιβάτες να τους μετατρέψη σε φίλους της Ελλάδος.
Από τεχνικής πλευράς το «Πατρίς» διαθέτει πολλά μέσα, που πρόκειται να επιστεγασθούν πολύ σύντομα με την εξ ολοκλήρου κάλυψη του σκάφους από το ήδη υπάρχον σύστημα κλιματισμού. Για ένα ταξίδι 27 ημερών ή ψυχαγωγία είναι η σπονδυλική στήλη. Και υπάρχει με το παραπάνω. Κινηματογράφος, παιχνίδια καταστρώματος, πισίνα, γιορτές, διαγωνισμοί, χορός, Δυο ορχήστρες. Η μιά, για τους συντηρητικούς, είναι ελληνική, αλλά πολύ συχνά γίνεται το επίκεντρο της νυκτερινής ζωής, όταν με την βοήθειά της «διδάσκονται» ελληνικοί χοροί, ή στηρίζεται επάνω της κάποια βραδυά «ελληνικών τραγουδιών».
Οι γιορτές χαλούν κόσμο. Η έλληνική βραδυά, τα ταλέντα, η αθηναϊκή νύχτα με ελληνικά κρασιά στην βεράντα – καφέ, ενώ το πλοίο διασχίζει την πυρωμένη θάλασσα της Αραβίας, οι επιδείξεις μεταμφιεσμένων (μετά το “Αντεν) με πολύ χιούμορ και οι διασκεδαστικές εμπνεύσεις. Το μεγάλο γεγονός είναι ή πατροπαράδοτη γιορτή κατά το πέρασμα του Ισημερινού, σωστό πανηγύρι.
Αν και η ισότητα αποτελεί το έμβολημα του «Πατρίς» η ανθρώπινη ιδιοσυγκρασία σε συνδυασμό με την ηλικία, δημιουργεί τις διακρίσεις της. Eτσι, επάνω στο πλοίο υπάρχει μιά «κοινότητα» κεφιού και ξεφαντώματος σε ροκεντρολιστικό μάλλον στύλ. Η αριστερή πτέρυγα του σκάφους καταλαμβάνεται από τους εκδρομείς (νέους κατά το μέγιστο ποσοστό) του «Όβερσήηζ Βίζιτορς Κλάμπ», Ταξιδιωτικός οργανισμός με κλάδους στην Νότια ‘Αφρική, Αυστραλία και Νέα Ζηλανδία, που μεταφέρει κάθε χρόνο στην Ευρώπη μέσω Πειραιώς, με τα ελληνικό υπερωκεάνειο 3.000 τουρίστες, περιωρισμένης μάλλον οικονομικής επιφανείας, αλλά ζάπλουτους σε κέφι. Αρκετοί από αυτούς θα μείνουν στην Ευρώπη για αρκετον καιρό εφαρμόζοντας, όσο και όπου το καταφέρουν το σύστημα «διακοπές και εργασία» (γουώρκιν – χολλυνταίης).
Για να συμπληρωθή ή σε γενικές γραμμές εικόνα της μικρής πολιτείας που μεταφέρει το «Πατρίς», ας σημειωθή ότι υπάρχουν αναγνωστήριο – βιβλιοθήκη, μικρό τυπογραφείο, καθημερινό δελτίο ειδήσεων, κατάστημα διαφόρων ειδών κλπ. Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά γνωρίσματα του πλοίου είναι η ευρυχωρία στα καταστρώματά του. Πρόβλημα που θα καθήσης δεν υπάρχει. Η ευρυχωρία ανήκει στις αρετές του σκάφους και είναι απαραίτητο στοιχείο αν υπολογισθή το μακρυνό ταξίδι σε τροπικές ζώνες. Για το αμέσως προσεχές μέλλον προβλέπεται η προσθήκη άλλων 150 κλινών, προς την πλώρη χωρίς μείωσι του ελευθέρου χώρου επειδή επάνω από αυτές τις νέες καμπίνες θα δημιουργηθή ένα καινούριο κατάστρωμα. Τα ημερήσια έξοδα κινήεως υπολογίζονται σε 3.000 στερλίνες (τροφοδοσία, καύσιμα, μισθοδοσία, ασφάλιστρα, συντήρησις κλπ.) δηλαδή το κάθε κυκλικό ταξίδι απαιτεί ποσόν μεγαλύτερο από 160.000 λίρες.
Στην πραγματικότητα το «Πατρίς» είναι… τρία πλοία με την μορφή και την ενιαία κίνησι ενός. Εξηγούμεθα: Το επιβατηγό (τουριστικό – μεταναστευτικό), το φορτηγό (ημπορεί να μεταφέρει 7.000 τόννους φορτίου) και το πλωτό ψυγείο με ψυκτικούς χώρους 1500 τόνων ευπαθών προϊόντων. Η μεταφορά προϊόντων από την Ελλάδα στην Αυστραλία με το υπερωκεάνειο παραμένει σε χαμηλό επίπεδο – παρ΄όλο που έχει τετραπλασιασθή στα τελευταία ταξίδια – επειδή τα εξαγώγιμα προς Αυστραλίαν ελληνικά είδη προορίζονται μόνον για τους ομογενείς, όπως είναι οι ελιές, το λάδι, κονσερβαρισμένες μπάμιες, είδη κεραμικής. Υπάρχουν όμως σημαντικά περιθώρια. Όσον αφορά την μεταφορά από την Αυστραλία φορίων, αυτή αναφέρεται κατά κύριο λόγο σε κρέατα από τα οποία σημαντικές ποσότητες προορίζονται και για την Αίγυπτο.
Θα κλείσουμε το ρεπορτάζ αυτό με μια χαρακτηριστική φράσι του κ. Μπραντσόου, ενός από τους διακεκριμένους επιβάτες του «Πατρίς» και διευθυντού της μεγάλης αυστραλιανής εφημερίδος «Αιών»: «Το ταξίδι με το πλοίο αυτό είναι μια αξέχαστη ανάμνησι ευθυμίας και χαράς». Εμείς θα προσθέσουμε ότι εδραιώνεται, παρ΄όλες τις αντιξοότητες, η παρουσία της ελληνικής σημαίας σε μια υπερπόντια γραμμή η οποία δικαιολογημένα χαρακτηρίζεται ως η υπερωκεάνεια γραμμή του μέλλοντος.