Η μεγάλη πτώση των επιτοκίων από τα ύψη του 18.50% το 1988 στο απόλυτο μηδέν το 2020, σε συνδυασμό με το άνοιγμα των συνόρων στη διακίνηση κεφαλαίων και εμπορευμάτων, οδήγησε σε οικονομική ανάπτυξη αλλά δημιούργησε και φούσκες στις τιμές των ακινήτων, των μετοχών και των ομολόγων. Από τους τελευταίους μήνες του 2018, ήταν φανερό πως η παγκόσμια οικονομία αγκομαχούσε στην προσπάθειά της να παρουσιάσει κάποια υποφερτή ανάπτυξη. Ακόμη και η Κίνα που μας είχε συνηθίσει σε ρυθμούς ανάπτυξης 12-13%, μόλις και μετά βίας ξεπερνούσε το 6%. Το γρήγορο κέρδος στην αγορά ακινήτων, στις μετοχές και στα ομόλογα, δεν άφηνε πολλά περιθώρια για επενδύσεις σε παραγωγικούς τομείς και στην έρευνα για ανάπτυξη νέων τεχνολογιών. Η ανισορροπία στο εξωτερικό εμπόριο Αμερικής και Κίνας δεν μπορούσε να συνεχιστεί.
Ο Αμερικανός Πρόεδρος, δεν μπορούσε να ανεχτεί να έχει η χώρα του ένα έλλειμμα US$400-450 δισεκατομμυρίων το χρόνο και ξεκίνησε οικονομικό πόλεμο εναντίον της Κίνας. Στόχος του όχι μόνο να μειώσει το έλλειμμα στο ισοξύγιο τρεχουσών συναλλαγών της Αμερικής με την Κίνα, αλλά να ψαλιδίσει και τα φτερά της Κίνας, η οποία μέχρι το 2030, θα γινόταν η μεγαλύτερη οικονομική δύναμη στη γη και βέβαια μαζί με την οικονομική δύναμη, έρχεται και η στρατιωτική. Στις αγορές, οι επενδυτές περίμεναν πτώση των τιμών αλλά δεν γνώριζαν πότε. Όμως κάποια στιγμή θα γινόταν. Στα επίπεδα δανεισμού που έχουν φτάσει οι επενδυτές και οι αγοραστές κατοικίας, ήταν δύσκολο να συνεχιστεί η ανοδική πορεία. Για να βγη η οικονομία από τις δαγκάνες των υπερχρεωμένων, υπήρχαν δύο τρόποι. Ο ένας ήταν να δημιουργηθή υπερπληθωρισμός. Με αυτόν τον τρόπο, τα δάνεια θα αποπληρώνονταν με πληθωριστικά χρήματα και θα ήταν ευκολότερο για τους δανειζόμενους να ξεχρεώσουν τα δάνειά τους.
Ο πληθωρισμός όμως δεν έρχεται μόνος του, αλλά φέρνει μαζί του και πολλά αρνητικά και οδηγεί σε αλματώδη άνοδο των επιτοκίων ώστε να μην ξεφύγει από τα όρια που βάζουν οι Κεντρικές Τράπεζες. Ο άλλος τρόπος είναι ο αποπληθωρισμός. Ο αποπληθωρισμός, είναι η διαδικασία όπου οι τιμές των ακινήτων, των μετοχών και των ομολόγων, πέφτουν. Ούτε ο αποπληθωρισμός έρχεται μόνος του αφού στην πορεία του επιχειρήσεις και νοικοκυριά χρεωκοπούν και η ανεργία ανεβαίνει ραγδαία. Μέχρι να ολοκληρώσει την πορεία του το μεγαλύτερο μέρος του χρέους που δεν είναι βιώσιμο, έχει διαγραφεί μέσω της χρεωκοπίας. Εάν η απόφαση των Κεντρικών Τραπεζών ήταν ο αποπληθωρισμός, με την ολοκλήρωση της διαδικασίας, η οικονομία θα άρχιζε την ανοδική της πορεία από χαμηλά επέιπεδα και σιγά-σιγά θα απορροφούσε τους ανέργους σε νέες θέσεις εργασίας που θα δημιουργούσε η ανάπτυξη. Όμως εμφανίστηκε ο κορονοϊός από το πουθενά και επέσπευσε μιά διαδικασία που θα διαρκούσε χρόνια. Όλα τώρα γίνονται πιό γρήγορα αλλά υπάρχει ένας νέος παράγων που αλλάζει τις προοπτικές. Είναι το κράτος και ο απίστευτα υψηλός δανεισμός που έκανε για να διατηρήσει πολλούς εργαζόμενους σε θέση εργασίας και να υποστηρίξει αυτούς που έχασαν τη δουλειά τους λόγω των ενεργειών του κράτους. Από την Αμερική φαίνεται πως ήλθε η επιβεβαίωση πως ο «κύβος ερρίφθη» και οι οικονομίες θα βαδίσουν με αποπληθωριστική πορεία, η οποία θα καταστρέψει πλασματικές αξίες και μαζί τους την πραγματική οικονομία. Ο Διοικητής της Αποθεματικής Τράπεζας Αμερικής κ. Powell, αρνήθηκε κατηγορηματικά να προχωρήσε σε αρνητικά επιτόκια και προειδοποιησε πως θα απαιτηθούν πολλά χρόνια μέχρι να ανακάμψει η οικονομία.
Οι προβλέψεις των τραπεζών της Αυστραλίας μιλάνε για πτώση στις τιμές των ακινήτων από 10-30% και έχουν κάνει προβλέψεις για ζημίες που θα υποστούν, ύψους $12 δισεκατομμυρίων. Η ίδια η Αποθεματική Τράπεζα Αυστραλίας που πριν λίγους μήνες έριχνε τα επιτόκια για να «πέσει η ανεργία στο 4%», τώρα προβλέπει ανεργία 9.50% (επειδή το 10% φαίνεται άσχημο). Συνήθως η πραγματικότητα ξεπερνάει τις προβλέψεις οπότε τα επίπεδα που προβλέπουν οι εμπορικές τράπεζες για την πτώση των τιμών των ακινήτων θα είναι της τάξεως του 30-50% και η ανεργία πιθανότατα θα ξεπεράσει το 12%. Η οικονομία κάποια στιγμή μετά από μερικά χρόνια (πιθανότατα 3-4), θα αρχίσει να αναπτύσεται και να δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας. Πολλοί θα έχουν καταστραφεί και τα χρέη τους θα έχουν διαγραφεί μέσω της χρεωκοπίας. Όμως το κράτος θα είναι εκεί, υπερχρεωμένο και έτοιμο να φορολογήσει τους πολίτες και τις επιχειρήσεις για να πληρώσει τον τόκο και τα κεφάλαια για τα χρήματα που δανείζεται τώρα για να στηρίξει την παραπαίουσα οικονομία.
Κάτω από αυτές τις συνθήκες, ο πρωθυπουργός ανέλαβε διεθνή πρωτοβουλία για να βρεθεί από που ξεκίνησε ο κορονοϊός. Επέσυρε την οργή της Κίνας, η οποία επέβαλλε δασμούς ή απαγόρευσε την εισαγωγή αγροτικών και κτηνοτροφικών προϊόντων και έμμεσα πλην σαφώς, απειλή πως θα σταματήσει να αγοράζει και το Αυστραλιανό σιδηρομετάλλευμα, υγρό αέριο και κάρβουνο, οι εξαγωγές των οποίων κάλυπταν τη γύμνια της εσωτερικής οικονομιας επί σχεδόν μία δεκαετία. Μία τέτοια στάση της Αυστραλίας θα ήταν κατανοητή, εάν ήταν πρωτοπόρα στη διεθνή σκηνή σε θέματα αρχής και όχι μόνο σε θέματα που αφορούν την Κίνα και την Αμερική. Η αδιαφορία της Αυστραλίας σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της καταπάτησής τους σε διάφορες χώρες (για να μην αναφερθούμε στον Αυστραλό πολίτη Julian Assange που σαπίζει στις φυλακές της Αγγλίας χωρίς βοήθεια από τη χώρα του) είναι γνωστή. Η αδιαφορία της σε θέματα που αφορούν την προστασία του περιβάλλοντος από βιομηχνικούς ρύπους είναι γνωστή.
Η αδιαφορία της για την τύχη των μικρών νησιών του Ειρηνικού Ωκεανού που βουλιάζουν μέρα τη μέρα είναι γνωστή. Tα θυμήθηκε μόνο όταν η Κίνα τους έδωσε δάνεια και επιχείρησε να κατασκευάσει λιμάνια και γρήγορο διαδίκτυο, πράγμα που θα ενίσχυε την παρουσία της στην περιοχή. Η Αυστραλία κινητοποιείται όταν πρόκειται για θέματα που αφορούν τα συμφέροντα της Αμερικής. ‘Οπως με το Αφγανιστάν, Ιράκ, το Ιράν πρόσφατα όπου στάλθηκε πολεμικό πλοίο να περιπολεί τα στενά του Ορμούζ και βέβαια σε οτιδήποτε έχει σχέση με την Κίνα. Αν δεχθούμε πως οι κοινές περιπολίες με την Αμερική στη θάλασσα της Νότιας Κίνας και οι υπερπτήσεις πάνω από τα τεχνητά νησιά για τις οποίες διαμαρτύρετα η Κίνα, δικαιολογούνται στο όνομα της ελεύθερης πλοήγησης στα διεθνή ύδατα και προστατεύουν το διεθνές εμπόριο, η πρωτοβουλία της Αυστραλίας για να βρεθεί από πού ξεκίνησε ο κορονοϊός, είναι ευθέως αντίθετη προς τα εθνικά της συμφέροντα.
Η Αυστραλία είναι μία από τις λίγες χώρες που επωφελείται από το εμπόριο με την Κίνα και είναι κοντόφθαλμη πολιτική να παίξει τις σχέσεις με την Κίνα κορώνα-γράμματα για να βρη από που ξεκίνησε ο ιός. Αυτό είναι κάτι που η Αμερική δεν το έχει προωθήσει ακόμη και η Κίνα πιστεύει πως η Αυστραλία ενεργεί κατόπιν εντολής του Αμερικανού Προέδρου. Η οικονομία της χώρας θα το πληρώσει ακριβά αλλά όταν αυτό θα γίνει κατανοητό, θα είναι αργά για τις εξαγωγικές επιχειρήσεις που βλέπουν να χάνουν τη μεγαλύτερη αγορά για την κατάκτηση της οποίας μόχθησαν για χρόνια.
First Published Kosmos Newspaper | 150520