Κάθε καινούρια χρονιά, μαζί με τους συνηθισμένους εορτασμούς, το φαγητό, το ποτό και τις ευχές για καλύτερες ημέρες, φέρνει και τις ανάλογες σκέψεις γύρω από το τι μας επιφυλλάσει το μέλλον. Άλλοι με χαρτί και με μολύβι και άλλοι νοερά, προσπαθούν να σκιαγραφίσουν το μέλλον, χωρίς φυσικά να μπορεί να πει με σιγουριά τι πρόκειται να ακολουθήσει. Στον τομέα της οικονομίας, τα πράγματα φαίνονται πιό εύκολα και πολλοί οικονομολόγοι, κυβερνήσεις και κεντρικές τράπεζες, προβλέπουν με αρκετή σιγουριά το οικονομικό μέλλον. Συνήθως, πέφτουν έξω και πέφτουν έξω, επειδή παγιδεύονται στα στενά πλαίσια των ίδιων των προβλέψεών τους και αδυνατούν να αναγνωρίσουν τις αλλαγές που συμβαίνουν γύρω τους και είναι αντίθετες με τις προβλέψεις τους.
Όταν η οικονομία αναπτύσσεται με γρήγορους ρυθμούς, μικρή σημασία έχει αν έπεσαν έξω στις προβλέψεις τους, αφού τα ταμεία του κράτους και οι τραπεζικοί λογαριασμοί των πολιτών, έχουν αρκετά χρήματα ώστε όλοι να είναι ευχαριστημένοι. Στο μεταίχμιο όμως της μετάβασης από μία εποχή στην άλλη, η αποτυχία στην πρόβλεψη των οικονομικών εξελίξεων, καταλήγει να είναι οδυνηρή για όλους. Η Αυστραλία βρίσκεται στο μεταίχμιο της μετάβασης από την εποχή της συνεχούς ανάπτυξης με καλούς ρυθμούς επί 29 συνεχόμενα χρόνια, σε μιά νέα εποχή όπου η οικονομική ύφεση με βαθιά και μακρόχρονη κρίση,αποτελεί ρεαλιστική προοπτική. Οι αισιόδοξοι είναι πολλοί. Η κυβέρνηση και η Αποθεματική Τράπεζα Αυστραλίας δίνουν τον τόνο και ακολουθούν οι κτηματομεσίτες και οι εφημερίδες και διαδικτυακές πλατφόρμες που διαφημίζουν πωλήσεις ακινήτων καθώς και διάφοροι οικονομολόγοι και οικονομικοί αναλυτές. Η κυβέρνηση στηρίζει την αισιοδοξία της στις φορολογικές περικοπές που ανακοίνωσε πέρυσι τον Μάϊο και στα κονδύλια που επενδύει σε δημόσια έργα.
Η Αποθεματική Τράπεζα στην πραγματικότητα είναι απαισιόδοξη, αλλά προβλέπει οικονομική ανάπτυξη, με την προϋπόθεση πως θα μειώσει τα επιτόκια από 0.75% στο 0.25% και πιθανότατα στο μηδέν και στην ευχέρειά της να τυπώσει χρήμα για να δώσει ρευστότητα στην αγορά. Οι κτηματομεσίτες και οι διαφημιστές αγοαραπωλησιών ακινήτων, έχουν συμφέρον να λένε πως η αγορά ακινήτων θα ανέβει, αφού έτσι παρακινούν το κοινό να αγοράσει και να πουλήσει και έτσι κερδίζουν οι μεν από τις προμήθειες, οι δε από τις διαφημίσεις. Αν κάνουν λάθος στις προβλέψεις τους, κανείς δεν θα τους ζητήσει ευθύνες. Οι οικονομολόγοι και οι αναλυτές, περισσότερο ενδιαφέρονται να εκφράσουν την ίδια γνώμη με την πλειοψηφεία, παρά να προβλέψουν σωστά, ιδιαίτερα αν η πραγματική τους γνώμη είναι αντίθετη με της πλειοψηφείας.
Οι απαισιόδοξοι είναι οι εργαζόμενοι, οι οποίοι βλέπουν τους μισθούς τους να είναι καθηλωμένοι επί μία δεκαετία και οι αυξήσεις το 2019 μετά βίας ξεπέρασαν το ποσοστό του πληθωρισμού, τη στιγμή που το μέσο δάνειο είναι 200% από το εισόδημα του μέσου εργαζόμενου. Οι καταστηματάρχες και οι ιδιοκτήτες εμπορικών ακινήτων, είναι επίσης απαισιόδοξοι και έχουν τους λόγους τους. Την περασμένη εβδομάδα, άλλη μία αλυσίδα καταστημάτων ρούχων, η Jeanswest, μπήκε κάτω από αναγκαστική διαχείριση και οι 1,000 εργαζόμενοι και τα 146 καταστήματα της εταιρείας, αντιμετωπίζουν αβέβαιο μέλλον. Το 2020, ξεκίνησε με την ανακοίνωση για το κλείσιμο 21 καταστημάτων της Harris Scarf και ακολούθησε η γνωστή εταιρεία κρασιών McWilliam’s Wines, με ιστορία 140 ετών, η οποία επίσης κάλεσε εξωτερικούς διαχειριστές.
Τη σκυτάλη πήρε η εταιρεία βιντεοπαιχνιδιών Ed Games, η οποία ανακοίνωσε πως θα κλείσει 19 καταστήματα και η αλυσίδα καταστημάτων μόδας Bardot, η οποία θα κλείσει 58 καταστήματα. Τα άσχημα νέα συνεχίστηκαν με την Curious Planet που θα κλείσει άλλα 63 καταστήματα φτάνοντας συνολικά τα 161 που κλείνει φέτος. Έτσι το 2020 φαίνεται πως θα είναι μία δύσκολη χρονιά για τους καταστηματαρχες και τους ιδιοκτήτες εμπορικών ακινήτων αφού φαίνεται πως συνεχίζει την αρνητική πορεία του 2019, όπου έκλεισαν ή μπήκαν κάτω από αναγκαστική διαχείριση, ονόματα όπως Ed Harry, Skins, Napoleon Perdis, Shoes of Prey, Karren Millen, Criniti’s Restaurants, Dimneys και άλλα πολλά. Μόλις προχθές, η Γερμανική αλυσίδα σούπερ Μάρκετ Kaufland, αφού ξόδεψε πολλά εκατομμύρια σε ακίνητα προετοιμάζοντας το έδαφος για να ανοίξει καταστήματα στην Αυστραλία, ανακοίνωσε πως τελικά δεν θα προχωρήσει στα σχέδιά της και αποχωρεί από τη χώρα. Αυτό δείχνει πως προβλέπει δύσκολες ημέρες για τη λιανική αγορά της Αυστραλίας και αποφασίζει να χάσει μερικά εκατομμύρια νωρίς, παρά να παγιδευτεί σε μία μη αποδοτική αγορά έχοντας επενδύσει δισεκατομμύρια σε ακίνητα και εξοπλισμό.
Φαίνεται ξεκάθαρα πως εκεί που πονάει η οικονομία, είναι στην τσέπη των εργαζομένων και αυτοί που αισθάνονονται περισσότερο την αδυναμία των εργαζομένων να ξοδέψουν, είναι τα καταστήματα λιανικής. Υπάρχουν όμως και οι φάροι που ρίχνουν λίγο φως και δίνουν μιά νότα αισιοδοξίας πως τελικά δεν έχουν χαθεί όλα για την οικονομία, τουλάχιστον για τους επόμενους μήνες. Οι τιμές των πρώτων υλών στις διεθνείς αγορές και ιδιαίτερα αυτών που εξάγει η Αυστραλία, έχουν αυξηθεί σημαντικά για διάφορους λόγους. Ιδαίτερα η τιμή του σιδηρομεταλλεύματος έχει σχεδόν διπλασιαστεί σε σχέση με πέρυσι και η τιμή του κάρβουνου για παραγωγή ατσαλιού βρίσκεται σε καλύτερα επίπεδα. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να παρουσιάζουν μεγάλα κέρδη οι εταιρείες που εκμεταλλεύονται τα ορυχεία και βέβαια όσοι έχουν μτοχές σε αυτές τις εταιρείες, μοιράζονται τα κέρδη. Επίσης η τιμή των μετοχών ανεβαίνει ραγδαία και όσοι πουλάνε, κρυσταλλοποιούν τα κέρδη.
Για παράδεθγμα, η τιμή της μετοχής της BHP πέρυσι ήταν $32 και τώρα είναι στα $41 ενώ της Fortescue Metals που εξάγει μόνο σιδηρομετάλλευμα, εκτοξεύθηκε από τα $4.60 πέρυσι στα $12.50. Όσο κρατάνε οι τιμές αυτές σε υψηλά επίπεδα, θα λειτουργούν σαν κυματοθραύστες που θα μειώνουν τις αρνητικές συνέπειες από την χειροτέρεψη άλλων τομέων της οικονομίας. Με δεδομένο το γεγονός πως 71% των εξαγωγών της Αυστραλίας είναι μέταλλα, υγροποιημένο φυσικό αέριο και κάρβουνο, εξυπακούεται πως μία πτώση των τιμών ή απώλεια μέρους της αγοράς λόγω Αμερικής, θα έχει φοβερά αρνητικές συνέπειες για την οικονομία της χώρας. Οι πρόσφατες πυρκαγιές επίσης, θα έχουν τουλαχιστον προσωρινά αρνητικό αντίκτυπο στην οικονομία . Η συνολική εικόνα δεν επιτρέπει υπέρμετρη αισιοδοξία αλλά δεν προκαλεί πανικό για άμεση κατάρρευση της οικονομίας, χωρίς να την αποκλείει μελλοντικά. Οι λαϊκές παροιμίες περικλείουν τη συσσωρευμένη σοφία αιώνων και εδώ ταιριάζει η παροιμία που λέει, «των φρονίμων τα παιδιά, πριν πεινάσουν μαγειρεύουν».
First published | Kosmos Newspaper 240120
Φωτογραφία από PIRO4D από το Pixabay