Γιώργο, γεια σου
Για θέατρο λέγαμε και θυμήθηκα κι άλλα. Όχι όλα βέβαια, έχει τόση δράση καλλιτεχνική και κοινωνική η παροικία μας που είναι δύσκολο να τα θυμάται όλα κανείς. Μιλώντας για θεατρικά συγκροτήματα, σημαντική προσφορά είναι και του Νίκου Μαυράκη που έχει ανεβάσει πολλά έργα, τα περισσότερα στην Λέσχη της Κυπριακής Κοινότητας. Ήτανε και η γυναίκα του η Άντρια, που εξέδιδε και κείνο το όμορφο περιοδικό. Οπως η Άννα Αρσένη με το “Αλφα” με την ποικίλη και παροικιακή ύλη. Άλλος τομέας ο Τύπος, κάποτε πρέπει να γίνει μια έρευνα και να καταγραφούν όλες οι έντυπες δραστηριότητες της παροικίας μας και γενικότερα του Ελληνισμού της Αυστραλίας. Και σχετικά με το θέατρο είναι οι προσφορές που μένουν ιστορικά μνημεία. Έργα που παίχτηκαν ανεξάρτητα από θεατρικά συγκροτήματα και παρουσιάσεις που εντυπωσίασαν. Η Κική Μπέτυ που έχει παίξει, σχεδόν με όλα τα συγκροτήματα, η Στέλα Στεφανίδου, τα έργα της Σοφίας Καθαρείου ,του Γιώργου Καζούρη, του Γιώργου Μακρίδη. Τόση προσφορά και τόση δράση καλλιτεχνική!
Δεν πειράζει που γκρινιάζουμε εμείς ότι δεν είμαστε καλοί για τίποτα κι εσύ που τα έχεις με τους Συλλόγους που δεν ενώνονται. Νομίζω οι τοπικιστικοί Σύλλογοι έχουν κάνει πολλή καλή δουλειά στη διατήρηση, ένωση. Το βλέπω το σημείο, τo λεπτό σημείο της συνέχειας. Το βρίσκω όμως δύσκολο, τη συνεννόηση και συνεργασία. Να μην ξεχνάμε… όταν ήμουνα εγώ Πρόεδρος! Ισως οι νεώτεροι, κι έχουν πολλοί νέοι που συνεργάζονται και βοηθούν στις Οργανώσεις. Ας ελπίζουμε.
Της Σοφίας Καθαρείου, έχουν ανεβεί αρκετά έργα κι εδώ και στη Μελβούρνη, μάλιστα ένα σημαντικό για το θέμα του, που ανέβηκε στο Νιουτάουν ήτανε για τα ναρκωτικά, εκεί έπαιξε η Κική ένα ωραίο ρόλο της μάνας. Και του Μακρίδη έχουν παιχτεί εδώ στο Μαντουρίδειο ένα και στη Μελβούρνη, νομίζω δύο. Το έτυχα εκεί και το είδα, και του Καζούρη έχουν παιχτεί, τουλάχιστον ένα που έτυχα κι αυτό στη Μελβούρνη όταν παιζόταν εκεί.
Είναι πλούσια η προσφορά, ποιός θα τα καταγράψει; Και είναι πολλοί που έχουν ανεβεί στη σκηνή και άφησαν ανάμνηση με ωραία απόδοση. Η Ρένα-δεν θυμάμαι επώνυμο – που απέδωσε μια υπέροχη Ηλέκτρα, η Στέλλα Στεφανίδου που έχει χαθεί κι αυτή από το θέατρο, η Μιμίκα Βαλαρή, μια υπέροχη Ισαβέλα, η Αθηνά Ζέγκλη μια δυναμική Αντιγόνη και τόσες άλλες πού να τα θυμηθώ όλα. Και πολλές γιαγιάδες σημερινές που ανέβηκαν στη σκηνή νέα κορίτσια τότε. Εχει παιχτεί και το μονόπρακτο “Να ζει το Μεσολόγγι “με κάτι ασυνήθιστο “ νεκρές εικόνες “ στο θεατράκι του Πανεπιστημίου του Σύδνευ, επί προξένου Πρωτονοτάριου. Έχουν παιχτεί πολλά εκτός θεατρικών συγκροτημάτων.
Ο Έλληνας αγαπάει το θέατρο εκεί γεννήθηκε και ήταν πάντα και ψυχαγωγία και διδαχή. Και ξέρεις πώς ξεκίνησε; Ήταν οι θρησκευτικές γιορτές και τα πανηγύρια, που είχαν περισσότερο θρησκευτικό χαρακτήρα. Εκεί στα Μεσόγεια, έξω από την Αθήνα, που είχαν τις καλλιέργειες και τα αμπέλια ήταν και κείνος ο μπερμπάντης θεός ο Διόνυσος. Και ανάμεσα στους ύμνους και τα τραγούδια μια φορά ο Θέσπις έβαλε και διάλογο. Αυτό ήτανε. Το έκαναν συνήθεια και στο διάλογο έβαλαν και ιστορίες και θέματα κοινωνικά. Άρεσε η καινοτομία και ο Θέσπις έκανε θίασο, πήρε κι ένα κάρο και γύριζε στα χωριά κι έκανε παραστάσεις. ΄Εχεις ακούσει για “ το άρμα του Θέσπιδος”. Με τα χρόνια το θέατρο καθιερώθηκε, ασχολήθηκε με θέματα ποικίλα, με κοινωνικά προβλήματα, μέχρι που έφτασε στα αριστουργήματα της τραγωδίας και της κωμωδίας, από τις οποίες ελάχιστα δείγματα έφτασαν ως εμάς. Το θέατρο λογίστηκε σχολείο και βλέπουμε “πρώτοι διδάξαντες “. Κρίμα που χάθηκαν τα θεατρικά συγκροτήματα για να έχουμε τη χαρά να βλέπουμε πιο συχνά παραστάσεις, γιατί, όπως λες κι εσύ παίρνει πολλή δουλειά για να φτάσει ένα θεατρικό έργο στη σκηνή.
Και το ποιηματάκι μας:
ΦΘΙΝΟΠΩΡΙΝΟ
Αν άκουσες το σφύριγμα του πλοίου/και κρυφομίλησε στ΄αφτί σου η ανία
μην κάθεσαι, μη συζητάς/τα δεδομένα και τα πρέπει και τα αν.
Είναι ακόμα καιρός/για ένα φθινοπωρινό/μελωδικό τραγούδι.
Έρχεραι κρύο, πήγαινε/προτού κλείσει το χιόνι/όλα τα περάσματα.
Εγώ θα μείνω εδώ/ν΄ακούσω ως το τέλος
αυτό το μελαγχολικό/κονσέρτο για βιολί.
Γρηγόρης
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Γειά σου κι’ εσένα Γρηγόρη,
Ν’ αρχίσω την απάντησή μου με ένα σύντομο μάθημα Ιστορίας τού Θεάτρου; Ο ποιητής Θέσπις από τον δήμο Ικαρίας (σημερινό Διόνυσο), θεωρείται σύμφωνα με την παράδοση ο εφευρέτης της τραγωδίας και πιθανότατα και ο πρώτος ηθοποιός. Στα μέσα περίπου του 6ου αι. π.Χ., είχε την ιδέα να ξεχωρίσει ένα μέλος του χορού (πιθανότατα τον ίδιον) και να παρεμβάλλει στο διθύραμβο απαγγελία με άλλο μέτρο και διαφορετική μελωδία από του Χορού. Έτσι, επειδή ο εξάρχων του χορού – που φορούσε προσωπείο, δηλαδή μάσκα – έκανε διαλόγο με το χορό και αποκρινόταν (αρχ. υπεκρίνετο) στις ερωτήσεις του, ονομάστηκε υποκριτής, δηλαδή ηθοποιός.
Ο Θέσπις παρουσίασε για πρώτη φορά τραγωδία στα Μεγάλα Διονύσια κατά την 61η Ολυμπιάδα (μεταξύ 536-532 π.Χ.). Δεν έχουν διασωθεί παρά μόνο μερικοί στίχοι και οι αμφισβητούμενοι τίτλοι των έργων του «άθλα επί Πελία» ή «Φόρβας», «Ιερείς», «Ημίθεοι», «Πενθεύς».
Πολλά θυμήθηκες πάλι αγαπητέ φίλε, που είχα ξεχάσει, αν και θυμάμαι το έργο τής Σοφίας Καθαρείου που αναφέρεις “Σάρκα και αίμα” νομίζω, ανεβάστηκε σε ένα θέατρο στο Νιουτάουν αν δεν κάνω λάθος και ένα από τα καλύτερα έργα τού Νίκου Μαυράκη στο Ενμορ Θίατερ με συνεργασία φοιτητών πάλι αν δεν με ξεγελά η μνήμη μου.
Ομως, μόνο η Σοφία Καθαρείου συνεχίζει απτόητη τη διαδρομή στο Θέατρο, γιατί χρειάζονται πολλά αποθέματα αντοχής και ελπίζω να βρεθεί ο θαρραλέος σκηνοθέτης που θ’ ανεβάσει την “Υπατία” της, ένα έργο ζωής. Το γεγονός ότι τη σπουδαία αυτή γυναίκα φιλόσοφο, αστρονόμο και μαθηματικό, Αλεξανδρινή συμπατριώτισσά μου, έσφαξαν οι τότε “χριστιανοί” πριν 1600 χρόνια δεν πιστεύω ότι θίγει τη χριστιανωσύνη, αφού δεν τη θίγουν ούτε τα φρικτά εγκλήματα των “χριστιανών” τη σήμερον ημέρα.
Παρεμπιπτόντως να σε συγχαρώ θερμά για τη βράβευσή σου από την ΑΧΕΠΑ με το βραβείο “Υπατία” και θα είμαι κοντά σου με πολλούς άλλους φίλους σου το Σάββατο βράδι που θα παραλάβεις αυτή τη τιμητική διάκριση.
Οσον αφορά στα σωματεία μας ποτέ δεν αμφισβήτησα την μεγάλη προσφορά τους, ούτε τις θυσίες αυτών που τα ίδρυσαν και έφτιαξαν τις περιουσίες τους, όμως δεν συμμερίζομαι την αισιοδοξία σου για το μέλλον τους, αφού και τα ίδια αναγκάζονται να λένε “όσοι πιστοί προσέλθετε” και δέχονται μέλη τους συμπάροικους από άλλες περιοχές τής Ελλάδας. Πρόσφατα ο Σύλλογος Αθηναίων με αξιέπαινη ειλικρίνεια αποφάσισε να δέχεται σαν μέλη του μη Αθηναίους για να μπορέσει να επιβιώσει, κάτι που κάνουν σχεδόν όλα τα σωματεία με τον ένα τρόπο ή τον άλλο.
Η περιουσία των Συλλόγων ανέρχεται σε δεκάδες εκατομμύρια δολάρια επενδυμένα σε σπίτια και σπιτάκια, αλλά και αξιοπρεπείς αίθουσες, ενώ θα μπορούσαν να τα συγχωνεύσουν για να κτίσουν ένα δικό τους πύργο, όπως έκανε η Κοινότητα Μελβούρνης και δικαίως καμαρώνουν οι συμπατριώτες μας εκεί. Αλλωστε δεν είναι υποχρεωτικό να διαλυθούν τα σωματεία για να συνεργαστούν σε ένα τόσο μεγάλο έργο, αντί να πάνε οι περιουσίες σε “ξένα χέρια” σύμφωνα με τα καταστατικά τους, όταν αναπόφευκτα θα διαλυθούν. Αλλωστε, δεν θα ξεχάσω ποτέ τί μου είπε ένας συμπάροικος όταν τον ρώτησα τί θα γίνει η περιουσία τού Συλλόγου αν δεν θα έχει μέλη: Να καεί! Και ερωτώ με την αφέλεια που με διακρίνει: Αυτός ήταν ο στόχος των ηρώων μεταναστών που ίδρυσαν αυτά τα σωματεία και δημιούργησαν τις περιουσίες τους με σκληρή δουλειά και το χέρι βαθιά στη τσέπη;
Οσον αφορά στα συγκροτήματα που χάθηκαν, δεν νομίζω πως αιτία ήταν η σκληρή δουλειά για το ανέβασμα ενός θεατρικού έργου, αλλά η απώλεια των στυλοβατών τους που -δυστυχώς- αμέλησαν να δημιουργήσουν μια διάδοχο κατάσταση. Θέλω να ελπίζω πως ο Σταύρος Οικονομίδης και η πιστή συνεργάτιδά του, Μέλπω Παπαδοπούλου και μακάρι να ζήσουν χίλια χρόνια που λέει ο λόγος, προετοιμάζουν τους “κληρονόμους” τους για να υπάρχει συνέχεια στο Θέατρο Τέχνης και στο Μαντουρίδειο Θέατρο, το τελευταίο οχυρό αυτής τής αρχαίας ελληνικής Τέχνης.
First published: Kosmos Newspaper 170615