Πάει καιρός από τότε που η Αυστραλία έπαψε να είναι αγαπητή από πολλούς στη διεθνή σκηνή. Τώρα παύει να είναι και τυχερή στον οικονομικό τομέα. Από τους πρώτους κατάδικους που έφτασαν με τον πρώτο στόλο μέχρι σήμερα, η Αυστραλία στάθηκε τυχερή σε πολλές περιπτώσεις. Από τον «πυρετό του χρυσού», μέχρι «την πλάτη των αρνιών» και την «κόκκινη γη» με τα τεράστια αποθέματα σιδηρομεταλλεύματος, η χώρα είδε περιόδους μεγάλης οικονομικής ανάπτυξης και προσέλκυσε εκατομμύρια μετανάστες από πολλές χώρες, οι οποίοι αναζητούσαν ένα καλλύτερο μέλλον. Δεν τους υποδέχθηκε πάντα φιλικά, αλλά τους πρόσφερε ευκαιρίες να συμβάλλουν στην ανάπτυξή της και να αξιοποιήσει ο καθένας τα όποια προσόντα είχε. Διατήρησε πάντοτε στενή σχέση με την Αγγλία και με την Αμερική και αυτό χαρακτηρίζει την παρουσία της στο διεθνή χώρο. Μετά και τον πόλεμο στο Βιετνάμ και μετά την εκλογή του κ. Γκοφ Γουίτλαμ στην πρωθυπουργία, η Αυστραλία άρχισε να αλλάζει. Είχε προηγηθεί η προσπάθεια της Αμερικής να αποκαταστήσει τις σχέσεις της με την Κίνα το 1972, όταν ο τότε πρόεδρος κ. Ρίτσαρντ Νίξον την επσκέφθηκε επίσημα και συναντήθηκε με τον πρόεδρο Μάο Τσε Τουνγκ.
Οι αλλαγές που έκανε ο κ. Γουίτλαμ στο εσωτερικό και αυτές που προσπάθησε να κάνει στο εξωτερικό, τροχιοδρόμησαν την πορεία της χώρας για τα επόμενα 20 χρόνια. Ο σπόρος του πολυπολιτισμού και οι υπηρεσίες προς τους μετανάστες έδωσαν ένα διαφορετικό τόνο στη χώρα, η οποία ξέφευγε πλέον αποφασιστικά από την πολιτική των διακρίσεων της «λευκής Αυστραλίας», χωρίς όμως δυστυχώς να κατορθώσει μέχρι σήμερα να συμφιλιωθεί με τους αυτόχθονες και να τους δώσει συνταγματική αναγνώριση. Η αλλαγή στο εσωτερικό, αντικατοπτρίστηκε με αλλαγή και στο εξωτερικό. Η Αυστραλία σαν δραστήριο μέλος των Ενωμένων Εθνών, προσπαθούσε να συμβάλλει στην επίλυση διεθνών προβλημάτων και να εγγυηθεί τη σταθερότητα σε εύφλεκτα σημεία του πλανήτη, με σημαντικό αριθμό Αυστραλών να υπηρετούν στις ειρηνευτικές δυνάμεις σαν κυανόκρανοι.
Ήταν η εποχή που οι Αυστραλοί ήταν ιδιαίτερα αγαπητοί σε όλο τον κόσμο, με αποκορύφωμα τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2000 στο Σύδνεϋ, όπου υποδέχθηκε τα νιάτα της γης για να αγωνισθούν σε μιά πόλη που τα αγκάλιασε με αγάπη. Ο πρωτοφανής αριθμός των εθελοντών που πήραν μέρος στη γιορτή της νεολαίας, που μας θυμίζει την ειρήνη με την Ολυμπιακή εκεχειρία και την ευγενή άμιλλα, δείχνει καθαρά το κλίμα που επικρατούσε τότε. Αυτό το κλίμα έμελλε να αλλάξει δραματικά ένα χρόνο αργότερα με την κατάρρευση των δίδυμων πύργων στη Νέα Υόρκη ύστερα από τρομοκρατικό χτύπημα. Η καλή διάθεση αντικαταστάθηκε με καχυποψία και φόβο, ενώ η συμμετοχή της Αυστραλίας στον πόλεμο εναντίον του Ιράκ, άλλαξε την εικόνα της στη διεθνή σκηνή. Είχε προηγηθεί η απαγόρευση στο Νορβηγικό πλοίο Τάμπα να μπεί στα χωρικά ύδατα της Αυστραλίας με 433 ναυαγούς αναζητητές ασύλου που είχε διασώσει λίγο πριν. Η σκληρή στάση της κυβέρνησης στο θέμα των αναζητητών ασύλου, επιβραβεύτηκε στις εκλογές μετά το ψέμα πως παιδιά πετάχτηκαν στη θάλασσα από τους γονείς τους.
Ο πόλεμος και η κατοχή στο Ιράκ, κράτησαν μέχρι το 2011 και στη διάρκειά του, δημιουργήθηκαν πολλές αντιπάθειες για την τυφλή προσήλωση της Αυστραλίας στην Αμερική. Ταυτόχρονα όμως, στον οικονομικό τομέα, είχαν αρχίσει να αποδίδουν καρπούς τα δειλά βήματα του κ. Γουίτλαμ για προσέγγιση προς την Κίνα και το άνοιγμα προς την Ασία γενικότερα, των κυβερνήσεων του κ. Μπομπ Χώουκ και μετά του κ. Πωλ Κήτινγκ. Ο «τυχερός» πρωθυπουργός που απόλαυσε τους καρπούς αυτής της προσέγγισης, δεν ήταν άλλος από τον αρχιτέκτονα της σκληρής πολιτικής στο μεταναστευτικό, κ. Τζων Χάουαρντ. Ο πακτωλός χρημάτων που έρρεε από την Κίνα προς την Αυστραλία, συνετέλεσε σε ένα οικονομικό θαύμα συνεχούς οικονομικής ανάπτυξης επί 28 χρόνια. Όμως οι καρποί αυτής της ανάπτυξης δεν έφτασαν σε όλους τους Αυστραλούς. Αντίθετα, ενώ οι πλούσιοι έγιναν πλουσιότεροι, οι νέοι άνθρωποι έμειναν έξω από την αγορά κατοικίας και οι μισθοί τους σαν εργαζόμενοι, παραμένουν καθηλωμένοι επί μία δεκαετία. Στην πολιτική, οι κυβερνήσεις του Εργατικού κόμματος που διαδέχτηκαν τον κ. Χάουαρντ και το Φιλελεύθερο κόμμα με τους Εθνικούς, τήρησαν πολύ ανεκτική πολιτική στο θέμα των αναζητητών ασύλου, με αποτέλεσμα να καταφτάνουν καθημερινά καραβάκια από την Ινδονησία και τη Σρι Λάνκα.
Η επιχειρηθείσα σύγκρουση της κυβέρνησης Γκίλαρντ με τις εταιρείες που εκμεταλλεύονται τα ορυχεία, κατέληξε σε έναν άδοξο συμβιβασμό με το κατεστημένο και στην αντικατάστασή της από τον κ. Ραντ, ο οποίος όμως ηττήθηκε από τον κ. Άμποττ στις εκλογές και η στάση της Αυστραλίας στο εξωτερικό σκλήρυνε ακόμη περισσότερο. Οι ανακατατάξεις στην θαλάσσια περιοχή της Νότιας Κίνας και οι επεκτατικές βλέψεις της Κίνας ακόμη νοτιώτερα, μέχρι την Ινδονησία και τα νησιά του Σολομώντα, φέρνουν την Αυστραλία σε πορεία σύγκρουσης μαζί της, παρ’ όλο που η Κίνα είναι ο σημαντικότερος πελάτης της Αυστραλίας. Ακολουθώντας περισσότερο από ποτέ άλλοτε τα κελεύσματα της Αμερικής, η Αυστραλία έχει μεταβληθεί από τη χώρα που προσπαθούσε να λύση τα διεθνή προβλήματα, στη χώρα που αποτελεί μέρος των διεθνών προβλημάτων. Έτσι πέρα από τις αντιπάθειες που έχει δημιουργήσει στη διεθνή σκηνή, έχουν αρχίσει πλέον να διαμορφώνονται οι συνθήκες για τερματισμό της οικονομικής ανάπτυξης και την είσοδο σε μία ασυνήθιστα μακρόχρονη οικονομική ύφεση. Οι παράγοντες που συνεργούν σε αυτό, είναι η πτώση στο ρυθμό ανέγερσης κατοικιών κατά 30% τα τελευταία 2 χρόνια, η παρατεταμένη ξηρασία, οι πρόσφατες πυρκαγιές και ο ιός κορόνα που πλήττει την Κίνα.
Οι σχέσεις με την δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου, έχουν παγώσει σε πολιτικό επίπεδο και βρίσκονται σε καθοδική πορεία σε οικονομικό επίπεδο λόγω των προβλημάτων της Κίνας. Ούτε τυχερή, ούτε αγαπητή η Αυστραλία στην αρχή της νέας δεκαετίας. Φαίνεται όμως πως η επεκτατική πολιτική της Κίνας, φέρνει την Αυστραλία πιό κοντά στην Ιαπωνία, τη Νότιο Κορέα και την Ινδονησία και πολυ πιθανό στο άμεσο μέλλον θα την φέρη πιό κοντά και με τις Ινδίες. Οι χώρες αυτές μπορούν εν δυνάμει να απορροφήσουν σημαντικές ποσότητες Αυστραλιανών προϊόντων και η Ινδονησία με πάνω από 260 εκατομμύρια κατοίκους, μπορεί να αποδειχθεί σε μία τεράστια αγορά που διψά για υπηρεσίες που μπορεί να προσφέρει η Αυστραλία.
Η εκπαίδευση από την προνηπιακή μέχρι την πανεπιστημιακή, η φροντίδα των ηλικιωμένων, η οργάνωση του συστήματος υγείας , ο τουρισμός και οι χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, είναι τομείς που δίνουν τη δυνατότητα στην Αυστραλία να επωφεληθεί και να βοηθήσει ταυτόχρονα τη γείτονα χώρα. Η επικείμενη επίσκεψη του προέδρου της Ινδονησίας κ. Γουιντόντο την ώρα που γράφεται αυτό το κείμενο, είναι ελπιδοφόρα. Τουλάχιστον μπορούμε να είμαστε αγαπητοί στη γειτονιά μας με αμοιβαία ωφέλη.
first published Horizons Newspaper | February 2020
Φωτογραφία από Patty Jansen από το Pixabay